Paulus Franciscus Johannes (Paul) Bus
Geboren op 29-01-1912 te Haarlemmermeer
Zoon van Jacobus Bus en Johanna Maria van Hulsen
Overleden op 01-06-1985 te Bergen (NH) (73)
Gehuwd circa 1939 met en gescheiden op 01-01-1971 van:
Lucia Hendrika Maria (Luus) Smit
Geboren op 17-01-1918 te Amsterdam-Sloten
Dochter van Theodorus Smit en Lucia Hendrika Burgers
Overleden op 22-10-2016 te Koedijk, gemeente Alkmaar (98)
Kavels EE 4 en EE 5, Sloterweg 326 Badhoevedorp
Toen Paul 8 jaar oud was overleed zijn vader.
Vanaf dat moment (1920) wordt de boerderij geleid door zijn ome Adriaan.
Paul, maar ook zijn oudere broer Jan wilde echter boer worden. Aanvankelijk boerde men samen op deze 40 ha. In 1939 kon Paul een boerderij gaan pachten in de Wieringermeer.
Zijn broer Jan bleef op de boerderij aan de Sloterweg.
***
Wieringermeer
De Wieringermeer is in 1934 drooggelegd. In 1938 krijgt Paul bericht dat hij daar een boerderij van 32 ha kan pachten. Hij trouwt in 1939 met Lucie Smit en verhuist naar het noorden. In het voorjaar van 1945 wordt de Wieringermeer onder water gezet door de Duitsers. Alle bewoners moeten met spoed geëvacueerd worden. Ook de familie Bus met inmiddels vier kinderen. Dan beginnen allerlei omzwervingen. Het gezin wordt in eerste instantie ondergebracht in een klooster van de Franciscanen te Nieuwe Niedorp tot eind 1945. Paul jr. wordt ondergebracht bij een pleeggezin in Den Helder. In de tweede helft van 1946 krijgt men een woning toegewezen in Badhoevedorp. In 1949 kan men eindelijk terug naar de boerderij in de Wieringermeer.
Paul sr. blijft tot 1970 op de boerderij wonen (Bron: JAB).
Chips
Als in 1956 Paul's broer - Jan Bus - land verkoopt van de ouderlijke boerderij in Badhoevedorp krijgt ook Paul hiervan zijn deel, namelijk 82.000 gulden. Met dit geld wordt er met twee collega boeren c.q. buurmannen (G. Kistemaker en R. Rispens) een BV opgezet voor het verwerken van consumptieaardappelen "Koelhuis Zuiderdel" te Broek op Langendijk. Deze BV gaat in 1958, met een aandeel van 49% op in NV Smith Potato Crisps Holland en Paul Bus Sr. gaat hiervoor aardappelen inkopen, naast Nederland, ook in Polen (1964-1968). In 1970 neemt de coöperatieve maatschappij Cebeco zowel Zuiderdel als Smith over (Bron: JAB).
Na verschillende overnames en joint ventures is Smith Chips nu (2020) onderdeel van PepsiCo. In 2001 is de naam Smith Chips verandert in Lay's. Sinds 2015 worden alle producten van Smith onder de naam Lay's verkocht. In Broek op Langedijk staat nog steeds een grote fabriek voor de fabricage van chips en andere aardappelsnacks waar 350 vaste en 150 uitzendkrachten werken (2005).
In 1964 gaat zoon Paul meewerken op de boerderij. In 1967 wordt deze samenwerking een maatschap en in 1975 neemt Paul jr. de leiding van de boerderij over.
Paul sr. is gescheiden van Lucie Smit in 1971. Paul Bus gaat samen verder met Eep de Jonge, een gefortuneerde vrouw uit Den Bilt.
In 1970 verzilvert Paul zijn aandelen en laat een huis bouwen in Bergen NH aan de Nesdijk. Hij werkt nog door tot zijn 65e jaar en overlijdt 01-06-1985 te Bergen (Bron: JAB).
Het werk op de akkers wordt door zijn zoon vol enthousiasme voortgezet. Ook bij hem zijn de aardappelen in goede handen. Hij heeft zich speciaal toegelegd op de productie van fritesaardappelen.
Herinneringen van zijn neef Jan Bus
Oom Paul heeft samen met twee andere boeren Zuiderdel opgericht. Zij zochten een betere verwaarding van de piepers en vonden dit in Smith’s Chips.
Oom Paul had aandelen in Zuiderdel en via Zuiderdel in de chips fabriek. Hij kocht de aardappelen zelf in en reed in zijn Mercedes 'effe' naar Polen, in dat in de tijd van de koude oorlog.
Ik nam een keer de telefoon op, het was ome Paul via radio Scheveningen, je moest elke keer ‘over’ zeggen. Het mobieltje moest nog worden uitgevonden.
Ook heeft hij een keer op de kade van Rotterdam, waar hij toezicht hield op het lossen van piepers, zijn auto-accu volledig leeg gebeld.
Het was een ondernemende man, een pionier, net als zijn grootvader Johannis.
Toen ik net mijn rijbewijs had reed ik in mijn eend naar de Wieringermeer. Met een machine werden vrachtwagens volgeladen met aardappelen. Mijn record was 40 ton in 20 minuten meen ik me te herinneren, in ieder geval zeiden de chauffeurs dat ze bij mij altijd snel vol waren.
(Jan Bus, 2020)
Externe links over Smith chips in Broek op Langedijk
Oneindig Noord-Holland: Zakje chips uit Broek op Langedijk
Wikipedia: Smith Food Group
Westfries Genootschap: Zuiderdel en Smith (PDF)
Jaarboek West-Frieslands Oud & Nieuw 1968, diverse auteurs, pagina 76.