Stichting Filmtheaters Middelburg

Meccano in Middelburg

Intussen waren Leo Hannewijk en Marit van der Heijden in een zaaltje achter café Meccano aan de Dam in Middelburg begonnen met filmvoorstellingen van arthousefilms, films die weinig in het reguliere circuit van de commerciële bioscopen te zien waren. Iedereen werkte daar als vrijwilliger. Tot dan toe had Jan Koole zich met de techniek bezig gehouden. Niet alleen de projectie, ook onderhoud en verbouwingen die hij naast zijn eigenlijke werk deed. De films die vertoond werden waren alleen films die op 16mm te verkrijgen waren. Ze wilden graag een breder aanbod van films, want de beste films uit het Arthouse circuit waren alleen op 35mm te verkrijgen. Ze wilden wel gebruik maken van mijn kennis en van lieverlee raakten we door gesprekken steeds enthousiaster om de mogelijkheden uit te breiden. Op basis van een gesubsidieerd project werd ik voor een periode van een jaar betaald. Er werd contact opgenomen met meneer Kessler en die was bereid om een FP-3 ter beschikking te stellen. Deze paste amper in het projectiehok van Meccano. Kessler kwam de projector zelf brengen en samen hebben we hem opgesteld en aangesloten. De eerste voorstellingen waren voor mij. Maar ook Jan Koole en anderen waaronder Maaike Out werden ingewerkt zodat er meer mensen konden draaien.

Aula bibliotheek Middelburg

In Middelburg was de bouw van de Zeeuwse Bibliotheek aan de Kousteensedijk nog maar net klaar. Dat was een samenvoeging van alle bibliotheekdiensten van de provincie Zeeland: de Provinciale bibliotheek waarin de Wetenschappelijke bibliotheek was ondergebracht, de stadsbibliotheek van Middelburg, de gemeenschappelijke dienst voor alle openbare bibliotheken van Zeeland (de PBC), de Bibliobussen, de Discotheek en na verloop van enige tijd ook de Technische bibliotheek. Al deze diensten in een voor die tijd uniek samenwerkingsverband in een groot nieuw gebouw. Vanwege de grootte en de unieke samenwerking werd het gebouw door Koningin Beatrix in de Aula van de bibliotheek in 1985 geopend. De aula was bedoeld om lezingen en kleine optredens te houden, onderdeel van een breed cultureel aanbod waar nog drie andere zalen voor beschikbaar waren. Leo en Marit hadden goede contacten met de PR man van de bibliotheek, Kees Haman. Of ze geen films zouden kunnen draaien in de Aula. Goed idee, maar dan wel even wachten tot de opening door Beatrix achter de rug is. De week na de opening zijn we begonnen om de kersverse zaal te verbouwen: plafonds open om een elektrisch oprolbaar scherm en kaders¹ in te bouwen, elektrische verduistering voor de ramen, stuurkabels vanuit de geluidscabine naar het doek, kader en verduistering aanleggen.

Een FP-28 projector, 35mm kant op een andere locatie. Aan de andere kant zit het 16mm deel.In de kleine geluidscabine was amper ruimte voor een Philips FP-28 combo projector waarop zowel 35mm als 16mm films vertoond konden worden en bovendien 1800 meter spoelen pasten zodat we met één projector en een pauze een normale voorstelling konden maken. Je moest onder het lampenhuis door kruipen om bij de deur te komen. De heer Kessler had dit opnieuw voor ons geregeld. Het was nogal behelpen in dat kleine hok en het werd er vaak erg warm, maar het ging. Kessler kwam weer een paar keer langs om te kijken of alles een beetje naar wens liep.

De voorstellingen in de aula liepen langer door dan de openingstijden van de bibliotheek. Het buffet was dan al lang dicht, dus werd ik ingewijd in de gebruiksaanwijzingen van de apparatuur daar zodat ik in de pauze koffie, thee en frisdranken kon verkopen die later weer werden afgerekend met de beheerder van het restaurant.

Dubbelfunctie

In dit nieuwe gebouw waren veel nieuwe technische installaties aangebracht. Wim, die vanuit de provinciale bibliotheek was meegekomen had een timmeropleiding en liep tegen diverse technische problemen aan waar hij geen raad mee wist. Ik bood aan om te kijken of ik hem helpen kon. Dat was zo vaak en veel dat ik naast de bioscoopvoorstellingen 's avonds en in het weekend in de Aula er nog een dagtaak in de bibliotheek bij kreeg. Dat werd al snel teveel voor een mens waarop ik de keus moest maken tussen een enthousiaste groep collega's die een of meer bioscopen wilden opzetten waarbij er veel onzekerheid was over de slagingskans daarvan, en een mogelijke baan in de bibliotheek. Het werd het laatste. In een paar jaar tijd hebben we samen een technische dienst opgebouwd die onderdeel werd van een veel bredere facilitaire dienst waar dertien voltijdsbanen mee gemoeid waren. In de bibliotheek werkten toen 120 personeelsleden (102 FTE).

Podium Het Beest in Goes

Aangestoken door het succes in Middelburg wilde Chris Tangelder in Goes, waar de Grand bioscoop van Groot & Van der Heide ook was verdwenen, kijken of ze meer en betere films konden vertonen. Ze hadden twee FP-5 projectoren gekocht en of ik die aan de praat kon krijgen voor ze. Helaas hadden deze machines de laatste tijd weinig of geen onderhoud gehad, of ze hadden lang stil gestaan, er moest veel aan gebeuren voordat er veilig een film aan kon worden toevertrouwd. Verschillende vrije dagen had ik nodig om de projectoren bedrijfsklaar te maken terwijl andere vrijwilligers met pallets bezig waren een verhoogde cabine te maken en een trapsgewijze vloer in het filmzaaltje. Gebrek aan geld liet weinig andere keuzes toe. Enkele medewerkers werden door mij ingewerkt, maar vanwege tijdgebrek en continuïteit liet dat te wensen over zoals ik merkte bij het maandelijkse onderhoud. Na ruim een jaar is dat contact beëindigd.

Elektro Middelburg

Het werd steeds lastiger voor de bibliotheek om elke avond de aula bezet te hebben voor film. De culturele opdracht moest breder en meer op de bibliotheek gericht worden. Gebleken was dat er voldoende belangstelling was voor het aanbod films dat geboden werd, dus moest er omgekeken worden naar een eigen gebouw.

Op de Markt van Middelburg was vroeger een bioscoop geweest met de naam Electro. Die was in de loop der jaren gesloten en nu zat daar een verkoper in van tweedehands spullen en antiek. Aan de buitenkant van het gebouw kon je boven de ingang heel duidelijk de cabine zien zitten, inclusief de projectievensters. In korte tijd kon de zaal geschikt gemaakt worden voor het vertonen van films. In Helmond werd een bioscoop gesloten en daar is de inhoud van gekocht. Met een gehuurde vrachtwagen (de grootste die ik met mijn gewone rijbewijs mocht besturen) zijn we de spullen gaan halen. Eerst alles demonteren. Een ploeg de rijen stoelen losschroeven en opdelen zodat ze in de vrachtwagen konden, ikzelf heb me op de FP-20 projector, kader- en gordijnmotor en het scherm gestort. Aan het eind van de middag zat alles in de vrachtwagen. De stoelen werden voorlopig in Elektro (Elektro met een k, zoals de nieuwe bioscoop zou gaan heten) geparkeerd, de projector ging naar de bieb waar ik de ruimte had om die geheel na te kijken en bedrijfsklaar te maken.

Intussen moest de cabine ook van de nodige bekabeling worden voorzien waarbij ik aan moest geven wat er zoal nodig was. Het was een hele klus, maar het is goed gekomen. Leo was bezig om de geluidsinstallatie te regelen. Volgens hem moest het filmgeluid heel veel bassen hebben. Zoveel dat je broekspijpen er van gaan flapperen, zei hij. Niet mijn idee, maar ook niet meer mijn zorg.

Schuttershof Middelburg

Er waren problemen geweest met de disco die in een zaal achter het Schuttershof lag. De Burgemeester voelde zich genoodzaakt om de zaal te sluiten. De uitbater, Cees van Rijn, zocht een andere publiekstrekker en daarmee was de kern gelegd voor een tweede bioscoop in Middelburg. De fraaie zaal werd met verhoogde plateaus ingericht voor bioscoopvoorstellingen. Er werd me gevraagd op welke hoogte de projectiegaten geboord moesten worden. Dan moet je wel weten op welke hoogte de vloer van de cabine gaat komen en of er nog genoeg hoogte over zou blijven voor de projector. Daar kwam de oude Eiki 16mm projector waarmee ze in Meccano begonnen waren te staan. Een gebruikte FP-30 met matrix en non-rewind kreeg een mooie plek in het midden. Er werd gevraagd of ik verschillende mensen zou willen opleiden zodat ze zelf voorstellingen konden geven. Ook werd bij me geïnformeerd of ik een voorstel wilde maken voor periodiek onderhoud en eventuele (nood)reparaties. Een aantal jaren heb ik dat verzorgd. Met de voorstellingen zelf had ik niets meer te maken.

1 De kaders waren ongeveer 70cm breed en 350cm hoog. Ze werden elke voorstelling opgehangen aan haken aan een elektrisch beweegbaar bord zodat er tijdens de voorstelling gewisseld kon worden van Wide-screen naar Cinamascope. Onder aan het scherm maakten we met klittenband een strook zwart fluweel vast.